Döngüyü Tasarla Nedir ?

2021-2024 yılları arasında farklı temalarda düzenlenecek Döngüsel Ekonomi için Disiplinlerarası Tasarım Yarışmaları serisi Döngüyü Tasarla, Yeniköy Rotary Çevre Komitesi, İstanbul Rotary Çevre Komitesi, Koç Üniversitesi Pop Machina ekibi ve Rotary 2420 Bölge Çevresel Sürdürülebilirlik Komitesi işbirliği ile düzenlenen ‘Döngüsel Ekonomi için Tasarım’ temalı bir yarışma dizisidir. İlki 2021 yılında ‘Tamiri Tasarla’ temasıyla gerçekleştirilen seri, 2022 yılı teması Yeniden Kullanımı Tasarla, 2023 yılında İleri Dönüşü Tasarla teması ile devam etti. Diğer tasarım yarışmalarından ayrılarak kendine özgü yaklaşımı ve ödül alan tasarımların kapsamı ve kalitesi, geliştirdiğimiz yenilikçi kurgunun oldukça etkili olduğunu gösteriyor.

2024 Teması : İyileşmeyi Tasarla

Doğrusal ekonomiden döngüsel ekonomiye geçiş sürecinde farkındalıkları artırmak ve tasarımın, disiplinlerarası çalışmanın ve kurumlarla inisiyatifler arası işbirliğinin önemini vurgulayan projenin 2024 yılı teması İyileşmeyi Tasarla olarak belirlendi.

"İyileşme için Tasarım", ürünleri, süreçleri veya sistemleri yalnızca çevre üzerindeki olumsuz etkileri en aza indirecek değil aynı zamanda ekosistemlerin ve doğal kaynakların onarılmasına veya yenilenmesine aktif olarak katkıda bulunacak şekilde tasarlamayı ifade eden bir terim. Kaynakları aktif bir şekilde yenileyerek, biyolojik çeşitliliği artırarak ve ekolojinin toplumların ve bireyin sağlığını iyileştirerek salt sürdürülebilirliğin ötesine geçen ürünler ve sistemler yaratmayı içerir. Bu yaklaşım, bir organizmanın atıklarının bir diğeri için kaynak haline geldiği doğal sistem ve süreçleri taklit etmeyi, böylece kapalı döngü döngüleri yaratmayı ve ekosistemlerin genel sağlığına ve dayanıklılığına katkıda bulunmayı amaçlamaktadır. Sürdürülebilir tasarımın ana üç boyutunun ekonomi, çevre ve topluma katkı olduğunu düşünürsek kentsel yaşamda bu boyutlarda iyileştirici tasarım çözümlerinizi; kendi deneyimleriniz ve yeni teknolojiler, kentlerimizin dirençliliği üzerine görüşleriniz ile projelendirmeye davet ediyoruz.

Ellen MacArthur Vakfı tarafından geliştirilen Döngüsel Ekonomi Sistem Diyagramı.

Geldiğimiz bu noktada, alternatif tasarım yaklaşımlarının ve ürünleri ekonomiye geri kazandırmaya yardımcı çözümlerin önemi bir kez daha anlaşıldı. Bu çözümlerden biri olan ileri dönüşüm pratiği, bir kullanıcı tarafından çeşitli sebeplerle artık kullanılmayan bir ürünün yeniden işlevlendirilerek kullanıma kazandırılmasıdır. Çoğu zaman ileri dönüştürülmüş ürün eskisinden daha fonksiyonel ve estetik olmaktadır ve ekonomik, çevresel, sosyal ve kültürel anlamda daha değerli hale gelir. İşte bu yüzden yapılan bu işleme ileri dönüşüm adı verilir, ürünün değeri daha da ileriye taşınmış olur. İleri dönüşüm bireysel atıklardan, geniş kapsamlı belediye atıklarına kadar çok farklı ölçeklerde uygulanabilir. Büyük ölçekte, yeni üretim süreçleri için geri dönüşüm eforları sarfetmeden sunulabilecek bir hammadde fırsatıdır ve döngüsel ekonomiye gözle görülür katkılar sağlar. Bu strateji, sahibiyet algımızı, ürünlerin işlevini, ‘eski’ ve kullanılmış ürünlere dair önyargılarımızı ve daha birçok kabulümüzü sorgulamamızı gerektirir ve köklü bir davranış değişikliği ile gerçekleşebilir.