İleri Dönüşümü Tasarla 2023 Seçkisi
Kısa Listeye Kalan Projeler

Döngüyü Tasarla Yarışma Serisi

2021-2024 yılları arasında farklı temalarda düzenlenecek Döngüsel Ekonomi için Disiplinlerarası Tasarım Yarışmaları serisi Döngüyü Tasarla, Yeniköy Rotary, İstanbul Rotary, Rotary 2420 Bölge, Koç Üniversitesi, ODTÜ Endüstriyel Tasarım Bölümü işbirliği ile düzenlenen ‘Döngüsel Ekonomi için Tasarım’ temalı bir yarışma dizisidir.

İlki 2021 yılında ‘Tamiri Tasarla’ temasıyla gerçekleştirilen seri, diğer tasarım yarışmalarından ayrılan bir kurguya sahip ve ilk yılda ödül alan tasarımların kapsamı ve kalitesi, geliştirdiğimiz yenilikçi kurgunun oldukça etkili olduğunu gösteriyor. 2021 yılı teması ‘Tamiri Tasarla’ ve 2022 teması “ Yeniden Kullanımı Tasarla” kapsamında ödül alan tasarımları Döngüyü Tasarla Sunum Alanı üzerinden görüntüleyebilirsiniz.

Doğrusal ekonomiden döngüsel ekonomiye geçiş sürecinde farkındalıkları artırmak ve tasarımın, disiplinlerarası çalışmanın ve kurumlarla inisiyatifler arası işbirliğinin önemini vurgulayan projenin 2023 yılı teması İleri Dönüşümü Tasarla olarak belirlendi.

2023 yılı teması: İleri Dönüşümü Tasarla

20. Yüzyıla damga vuran Sanayi Devrimi ve beraberinde gelen seri üretim ve tüketim odaklı ekonomi, günümüzde tüketim odaklı yaşam pratikleri ve sonucunda ortaya çıkan israf ve atığa sebep oldu. Planlı eskitme, kara kutu tasarımlar, kullan-at ürünler vb. yöntemlerle üretimi ve tüketimi arttırmaya yönelik bir ekonomik düzenin sürdürülebilirlik açısından olumsuz etkileri giderek daha da görünür olmaya ve dünya çapında doğrudan ya da dolaylı olarak iklim değişikliği, çevre kirliliği ve fırsat eşitsizliği gibi sosyo-ekolojik sıkıntılara yol açtığı anlaşıldı. Bu yöntemleri destekleyen tasarım, ürün geliştirme, ve üretim ve tüketim pratikleri, hammadde tüketimini artırmaya ve hammadde kaynaklarının tükenmesine yol açarken, bir yandan da üretim sonucunda katma değerli ürünlerin ve parçaların geri kazanılmasını engellemekte.

Geldiğimiz bu noktada, alternatif tasarım yaklaşımlarının ve ürünleri ekonomiye geri kazandırmaya yardımcı çözümlerin önemi bir kez daha anlaşıldı. Bu çözümlerden biri olan ileri dönüşüm pratiği, bir kullanıcı tarafından çeşitli sebeplerle artık kullanılmayan bir ürünün yeniden işlevlendirilerek kullanıma kazandırılmasıdır. Çoğu zaman ileri dönüştürülmüş ürün eskisinden daha fonksiyonel ve estetik olmaktadır ve ekonomik, çevresel, sosyal ve kültürel anlamda daha değerli hale gelir. İşte bu yüzden yapılan bu işleme ileri dönüşüm adı verilir, ürünün değeri daha da ileriye taşınmış olur. İleri dönüşüm bireysel atıklardan, geniş kapsamlı belediye atıklarına kadar çok farklı ölçeklerde uygulanabilir. Büyük ölçekte, yeni üretim süreçleri için geri dönüşüm eforları sarfetmeden sunulabilecek bir hammadde fırsatıdır ve döngüsel ekonomiye gözle görülür katkılar sağlar. Bu strateji, sahibiyet algımızı, ürünlerin işlevini, ‘eski’ ve kullanılmış ürünlere dair önyargılarımızı ve daha birçok kabulümüzü sorgulamamızı gerektirir ve köklü bir davranış değişikliği ile gerçekleşebilir.

Kapsam:

Disiplinlerarası bir yaklaşım ile farklı disiplinlerden ekipleri 21. yy’da ileri dönüşümü tasarlamaya davet ediyoruz! ! İstanbul özelinde, yerelde katma değeri geri kazanmamızı sağlayacak, herkesin erişebileceği, alternatif ileri dönüşüm projelerini ve bunları imkanlı kılan ürün-servis sistemlerini keşfetmeyi umuyoruz. .

Bu yarışma kapsamında değerlendirilecek projelerin aşağıdaki kategorilerinden iki veya daha fazlasını içermesi gerekmektedir:

İleri dönüşüm ile alternatif hammaddelerden üretilen ürünler
Paylaşım ekonomisi ve hizmetleri
Ortak kullanılan ürünler ve topluluklar
İleri dönüşüm için yenileme ve yükseltme
Topluluk temelli bakım, onarım ve ileri dönüşüm ile ürün ömrünün uzatılması

Bu yarışmada beklenen çözümlerin kapsamı sebebiyle disiplinlerarası etkileşim kurulması gerekmektedir. Değerlendirmeler de farklı disiplinlerden jüri üyeleri tarafından değerlendirilecektir.

Katılım Şartı:

Çevre kirliliği, iklim değişikliği gibi küresel sorunlar, çok farklı etkenleri ve etkileri olması sebebiyle tek bir disiplinin tek başına çözüm üretebileceği sorunlar değildir. Bu sorunlara şu ana kadar üretilen çözümler, belirli alanları kapsamakta ve bütüncül olmaktan uzaktır. Bu nedenle, yarışmacılardan ileri dönüşüm pratiklerini yeniden düşünmelerini isteyen bu yarışmada, disiplinler arası etkileşim kurulması bir ön koşul olarak belirlenmiştir.

Adaylar öğrencisi/mezun oldukları akademiden bağımsız bir şekilde, bireysel başvuruda bulunabilir. Akademisyenler öğrenci ve mezunlarının projelerini önerebilir. Aynı form ile başvuru sayfası üzerinden kayıt alınmaktadır. Yarışmada beklenen çözümlerin kapsamı sebebiyle disiplinlerarası etkileşim kurulması hedeflenmektedir.

Yarışmaya katılan ekipler en fazla beş kişiden oluşabilir.

Her disiplin kategorisinden (tasarım, mühendislik ve sosyal bilimler) en az birer kişi ile etkileşimli olması beklenmektedir. Etkileşim görüş niteliğinde olabilir.

a. Tasarım disiplinleri: Endüstriyel tasarım, Mimarlık, Şehir-bölge planlama, Grafik tasarım, Moda tasarımı, Tekstil tasarımı, Etkileşim tasarımı, Görsel iletişim tasarımı vb.

b. Mühendislik disiplinleri: Makine mühendisliği, Bilgisayar mühendisliği, Endüstri mühendisliği, Mekatronik mühendisliği, Kimya mühendisliği, Çevre Mühendisliği, Gıda mühendisliği, vb.

c. Sosyal Bilimler: Sosyoloji, Psikoloji, Antropoloji, İletişim, Siyasal Bilimler Toplumsal cinsiyet çalışmaları, vb.

Ekibinizin disiplin ve mezuniyet şartlarını karşıladığını görebilmemiz için, başvuru sisteminde ekip üyelerinin öğrenci belgesi, diploma, mezun belgesi, vb. belgelerinin kopyalarının yüklenmesi ve farklı disiplinlerden katkıların referanslarının bildirilmesi gerekmektedir.

Yukarıdaki şartları sağlamayan başvurular, değerlendirmeye alınmayacaktır.

Süreç:

1. Aşama

‘İleri DönüşümüTasarla’ Fikrinin Kısa Özeti
Tasarım çözümünün kısa bir özetinin 25 Mayıs 2023 tarihine kadar Döngüyü Tasarla websitesi üzerinden teslim edilmesi gerekmektedir.

Bu kısa özet şu detayları içermelidir:
a. Önerilen ileri dönüşüm projesinin ve projedeki paydaşların tanıtılması
b. Projenin görselleştirilmesi
c. Paydaşların bu senaryolara dahil olmak için motivasyonlarının ve çekincelerinin kritik bir değerlendirilmesi
d. Bu senaryoların gerçekleşmesi için gerekli olan tasarım çözümlerinin ve altyapının imkan ve kısıtlarının değerlendirilmesi

Bu aşamada ürün görselleştirilmesi talep edilmemektedir.

Teslim edilen fikirler jüri üyeleri tarafından değerlendirilecek ve kısa listeye kalan ekipler, 27 Mayıs 2023 tarihinde web sitesi üzerinden açıklanacak. Ekiplerden projelerini geliştirmeleri istenecek, 6 Haziran tarihinde gerçekleşecek sunuma davet edilecekler.

2. Aşama

Çark Etkinlikleri
Davetli konuşmacılarla yürütülen, genel olarak döngüsel ekonomi ve sürdürülebilirlik, tema özelinde de ileri dönüşüm ekonomisi, paylaşım ekonomisi ve ürün-servis sistemleri üzerine panellerden oluşan bu etkinlikler, hem yarışmacılara destek olmak hem de toplumun bu konular hakkında daha bilgi edinmesini sağlamak için düzenlenmektedir.

2021 yılında ‘Tamiri Tasarla’ ve 2022 yılında “ Yeniden Kullanımı Tasarla “ kapsamında düzenlenen etkinliklerin listesine Çark Etkinlikleri sayfamızdan, panellerin kayıtlarına da Döngüyü Tasarla - YouTube kanalımızdan ulaşabilirsiniz.

3. Aşama

Yarışma ve Sunum
Kısa listeye kalan ekipler, 06 Haziran 2023 tarihinde yarışmanın son basamağı olarak projelerini melek yatırımcı ağlarına sunum yapabilme fırsatı bulacaktır.

4. Aşama

Ödül töreni ve Sergi
Yarışma projelerinin jüri üyeleri tarafından değerlendirilmesi ve sonuçların açıklanması ardından ödül töreni 15 Haziran 2023 tarihinde gerçekleşecektir.

Ödül töreni yeri ve birinci seçilecek projeye verilecek ödül daha sonra açıklanacaktır

Seçici Kurul ve Değerlendirme

Yarışma için bir seçici kurul (jüri) oluşturulacaktır. Seçici kurul hem ilk aşamada gönderilen ‘İleri Dönüşümü Tasarla’ projelerini değerlendirip kısa listeyi oluşturacak, hem de sonraki aşamada yarışma projelerini değerlendireceklerdir.
Sonuçların ilanından sonra seçici kurul, katılan ekiplerle ayrı ayrı geri bildirim toplantıları düzenleyecektir.

Seçici kurul ve danışman kurul üyeleri 3 farklı disiplini ve destekçi kurumları temsilen 5’er üyeden oluşturulacaktır. .

Değerlendirme kriterleri, seçici kurul üyelerinin belirlenmesinin ardından, üyeler ile beraber detaylandırılacak ve yarışma web sitesinde duyurulacaktır.

Yarışma şeffaf bir değerlendirme süreci ile yönetilecek, değerlendirme sonuçları web sitesi ve sosyal medya kanalları üzerinden ekiplerle ayrıca paylaşılacaktır.

Bu yarışmanın amaçlarına paralel olarak, proje genel değerlendirme kriterleri aşağıdaki gibi özetlenebilir:
● Özgünlük ve yenilikçilik: i) Önerilen ileri dönüşüm projelerinin mevcut pratiklerden farklılaşmasını sağlayan özelliklerinin olması, ii) bu projeleri destekleyen / imkanlı kılan ürün ve servis tasarım çözümlerinin muadillerinden ayrışan özelliklerinin olması
● Gerçekleştirilebilirlik ve uyarlanabilirlik: Önerilen çözümlerin mevcut teknolojik imkanlar dahilinde gerçekleştirilebilir ve farklı bağlamlara da uygulanabilir olması
● Disiplinlerarasılık: Disiplinlerarası yaklaşımın tasarım çözümüne katkısı
● Katkı ve yaygın etki: Önerilen tasarım çözümlerinin yerelde ekonomik ve sosyal kalkınmaya katma değer yaratacak özelliklerinin olması
● Erişilebilirlik: Geliştirilen çözümlerin toplumun farklı kesiminden bireyler tarafından erişilebilir olması

Ödüller ve İmkanlar

Yarışmayı kazanan ekibe birincilik ödülü verilecek, kısa listeye kalan ekiplere projelerini melek yatırımcı ağlarına sunum yapabilme fırsatı sağlanacaktır.

Sponsorluk, Destek ve İşbirliği İmkanları

Yarışma ve etkinliklerin gerçekleşmesinde olabilecek destek kategorileri şu başlıklardadır:

A. Organizasyon desteği maddi destektir. Ödül, burs, etkinlik ve genel organizasyon masraflarının desteklenmesine katkı sağlar. Toplam bütçe farklı oranlarda destekçiler tarafından karşılanmaktadır. Karşılığında kurum logosu, etkinlik, afiş ve duyurularında yer alacak, firmayı temsil eden kişi / kişilere ödül takdimi, jüri ve konuşmacı olabilme imkanı sağlanacak, logoya etkinlik videolarında yer verilecektir.

B. Prototipleme ve Ürün Desteği tasarımcıların yarışma sırasında mokap üretimi için ihtiyaç duyabileceği malzeme, ürün, servis ve ekipman desteği dir. Bunlar sarf malzemesi olabileceği gibi 3D baskı, kağıt baskı, lazer ve benzeri servisler de olabilir. Karşılığında kurum logosunun yayınlarda ve videolarda kullanılması şeklindedir. Ödül töreninde plaket verilecektir.

C. İletişim Desteği etkinliklerin kurum kanalları ve ağından duyurulması, yayın hazırlıkları ve konuşma moderasyonu yapılması şeklindedir. Kurum logosunun yayınlarda kullanılır ve konuşmacı ve jüri temsili sağlanır.

D. Mekan Desteği yarışma, ödül töreni ve serginin yapıldığı mekanların ve web sitesinin sağlanmasıdır. Kurum logosunun yayınlarda kullanılır. Etkinlik videolarında tanıtımı yapılır.